Superpuna, zhgënjim dhe demotivim për të rinjtë kosovarë

Superpuna, zhgënjim dhe demotivim për të rinjtë kosovarë

Safet Gërxhaliu

Mungesa e një strategjie zhvillimore apo e një plani nacional për zhvillim të qëndrueshëm krijon hapësira manovruese dhe eksperimentuese me prapavijë politike dhe jo sociale e ekonomike.
Është utopike të mendohet se pa zhvillim ekonomik dhe sektor të fuqishëm privat mund të arrihet stabiliteti social dhe të rritet punësimi.
Dialogu publiko-privat, investimet e huaja dhe stabiliteti politik janë parakushte për zhvillim të qëndrueshëm ekonomik e këto Kosovës i mungojnë aktualisht.
Nuk zgjidhet problemi i papunësisë me vendime ad-hoc dhe me qasje politike.
Superpuna është promovuar politikisht por më se paku ka luajtur rolin për çfarë është krijuar dhe për çfarë promovohet nga qeveria.
Shifra shumë të larta të aplikimeve që aplikojnë aty (sipas tyre), ndërsa as 10% të tyre nuk ftohen as në intervistë të parë, i bie që vetëm për keqpërdorime të fondeve të shpallen shumica e konkurseve.
Në disa konkurse u kërkohet të kenë diploma të fakulteteve plus përvojë pune paraprake nga kandidatët, ndërsa kriteri kryesor nga Superpuna është që mosha e tyre duhet të jetë 18-29 vjeçare, dhe lind pyetja kur ta përfundosh fakultetin dhe pastaj ta bësh përvojen p.sh. 5 vite para aplikimit? Sidomos fakultetet më të vështira apo me afat të gjatë, aq më pak nëse nuk ftohen as në i intervista që aplikojnë.
Thuhet që nuk ka kuadro të reja në Kosovë, se punë dhe paga ka, në rastin konkret nga një konkurs i një biznesi, aplikojnë mbi 25 kandidatë, dhe nga aty ka kandidatë që kanë diplomuar jashtë Kosovës dhe janë kthyer dhe kanë punuar në markete apo fast food me pagë minimale që lejon ligji. Pastaj mbi 80% e këtyre kandidatëve falënderohen që janë ftuar në intervistë dhe tregojnë që është hera e parë që u ftuan për interviste nga mbi 20 aplikime që kanë bërë deri tani.
Nga një proces i tillë, përfitimet janë kryesisht në favor të pronarëve të bizneseve private, ndërsa suksesi i procesit mbetet i kufizuar. Kompanitë janë kryesisht të përqendruara në legalizimin e punëtorëve të palegalizuar ekzistues, dhe jo në punësimin e të rinjve. Për më tepër, vetë procesi nxjerr në pah mosfunksionimin dhe burokracinë e administratës shtetërore, me vonesa deri në 2-3 muaj për ekzekutimin e pagesave.
Një qasje e tillë e gabuar vetëm demotivon të rinjtë që janë aset dhe vlerë e Republikës së Kosovës dhe pas këtij zhgënjimi çka ju mbetet tjetër përveç për t’u larguar nga Kosova me biletë njëdrejtimëshe.