Lufta e Polonisë për pushtet

Në një takim shumë të pritur të mbajtur të hënën, presidenti polak, Andrzej Duda, dhe kryeministri Tusk nuk arritën të lehtësonin tensionet, me Duda-n që i përshkroi reformat e administratës së re si përpjekje për të “shkelur ligjin” dhe Tusk duke fajësuar presidentin për “shkatërrim të shtetit të së drejtës”.

Tusk ka denoncuar më parë taktikat e “sabotazhit të dukshëm” të opozitës së PiS si një përpjekje për të mbajtur kontrollin mbi një pjesë të aparatit shtetëror.

“Të themi troç, kemi të bëjmë me një përpjekje për të ndërtuar një pushtet të dyfishtë dhe me përfshirjen e institucioneve më të rëndësishme shtetërore”, tha ai në një konferencë shtypi javën e kaluar.

Akuzat e ndërsjella po krijojnë “një situatë të rrezikshme” duke e detyruar Tusk të lundrojë nga një krizë në tjetrën, gjë që mund të çojë në krijimin e një “shteti të dyfishtë”, tha investitori dhe kolumnisti polak, Paweł Konzal.

“Është e paprecedentë dhe duket se nuk është parashikuar nga qeveria e re”, analizoi ai për “Financial Times”.

Burimi më i fundit i mosmarrëveshjeve midis dy politikanëve është fati i prokurorit kombëtar të emëruar nga qeveria e mëparshme e PiS, i cili u shkarkua të premten, por që presidenti dëshiron ta mbajë në detyrë.

Duda, vetë një kandidat për PiS, ka mbajtur gjithashtu anën e ish-partisë në pushtet në mbrojtjen e dy prej ligjvënësve të tyre të dënuar për abuzim në detyrë.

Në një konferencë shtypi të hënën, Tusk akuzoi Duda-n se ishte “i përfshirë në shkatërrimin e shtetit ligjor dhe rendit ligjor në Poloni që nga viti 2015”.

Por ai gjithashtu pranoi se Duda ka të drejtën e vetos që mund të pengojë postin e tij të kryeministrit deri në zgjedhjet presidenciale të vitit të ardhshëm.

“Është në interesin tonë të përbashkët që dhjetëra muajt e fundit të mandatit të tij të kalojnë në një atmosferë të mirë”, tha Tusk.

Ai u zotua të vazhdojë me largimin e të emëruarve të PiS dhe një rishikim gjyqësor që kërkohet që Brukseli të zhbllokojë fondet e ngrira të Varshavës nga BE.

Që kur mori detyrën një muaj më parë, Tusk ka luftuar për të përmbushur premtimet e tij zgjedhore, me Duda që tashmë ka shfaqur një oreks për të qenë përçarës.

Së pari, presidenti vonoi emërimin e Tusk si kryeministër, më pas ai vuri veton ndaj projektligjit të tij buxhetor të dhjetorit dhe javën e kaluar ai e ktheu mosmarrëveshjen mbi dy ligjvënësit e dënuar të PiS në një krizë kushtetuese të plotë.

Duda përsëriti thirrjet të hënën për lirimin e dy “të burgosurve politikë” – siç i referohet PiS – të cilët u ndaluan në pallatin presidencial ku kishin kërkuar strehim.

Qeveria Tusk ka thënë se do të respektojë planet e Duda-s për të lëshuar një falje të re, por nuk do të përshpejtojë lirimin e tyre ndërkohë.

Anna Wojciuk, një profesoreshë e politikës në Universitetin e Varshavës, tha se kishte pasur “një shpresë të vogël se Duda do të luante më shumë rolin e një arbitri” midis koalicionit të Tusk dhe opozitës, por ndërhyrjet e tij të fundit treguan se prioriteti i tij ishte “të mbronte pjesën e tij të trashëgimisë”, si një nga baballarët themelues të ndryshimeve ligjore të bëra nga PiS”.

Përballë një beteje të tillë, Tusk ka zgjedhur të shmangë çështjet që mund të krijojnë tensione brenda koalicionit të tij të pafuqishëm ose të rigjallërojnë mesazhin ultranacionalist të PiS.

Ai deri më tani ka mbajtur agjendën proteksioniste të qeverisë së mëparshme duke rrezikuar të thyejë zotimin e tij zgjedhor për ta kthyer Poloninë në zemër të politikëbërjes së BE-së.

Kohët e fundit ai tha se Polonia “nuk do të pranonte kurrë” migrantë të paligjshëm sipas një marrëveshjeje të BE-së për të ndarë përgjegjësitë për pritjen e azilkërkuesve, që u ra dakord vitin e kaluar, pavarësisht se Polonia dhe Hungaria votuan kundër saj.

Në Ukrainë, ai është zotuar të mbështesë Kievin në mbrojtjen e tij kundër luftës së Rusisë, por jo në kurriz të fermerëve polakë dhe shoferëve të kamionëve, të cilët kanë bllokuar kalimet kufitare të Ukrainës që nga nëntori në shenjë proteste ndaj importeve dhe shërbimeve më të lira nga vendi fqinj.

Qëndrimi i Tusk është gjithashtu i motivuar nga shqetësimet e tij rreth mobilizimit të elektoratit të PiS përpara zgjedhjeve lokale në prill dhe zgjedhjeve të Parlamentit Evropian në qershor.